Zondag 21 februari 2010

M'n boek is uit. Zeemuziek heet het en het is geschreven door Sara MacDonald. Is het toeval? Het vorige boek dat ik las was van een andere schrijfster, maar de thematiek van beide romans lijkt veel op elkaar. Tweemaal herinneringen aan de oorlog. Tweemaal families die leven met geheimen. Verdrongen herinneringen waarvan je denkt dat ze beter uitgesproken hadden kunnen worden. Zelfs de titel van het vorige boek, Haar naam was Sarah, legt een link.

Het geeft altijd een beetje een katterig (of katerig?) gevoel, een boek waar je zoveel uren in hebt doorgebracht uitgelezen dichtslaan. Het spookt nog rond in je hoofd en eigenlijk wil je er geen afstand van nemen. Liever zou je er meteen een vervolg op lezen. Met dezelfde personen. Een ander boek pakken past gewoon even niet. De verwerking is nog volop aan de gang.

Want het raakt me. Het gaat over oorlogsslachtoffers. Mensen die in de oorlog de haat hebben gevoeld en ondervonden. Van joodse afkomst zijn en dan merken dat je behandeld wordt als oud vuil. Dat er totaal geen meeleven is als jij je ellendig voelt. Dat het recht om te leven je wordt ontnomen. Dat voor je ogen mensen worden weggevoerd en gedood. Of worden gebruikt om experimenten mee uit te voeren.

Hoe is het mogelijk, denk ik dan bij mezelf. Hoe kan het dat de ene mens dit de ander kan aandoen? Totaal geen gevoel hebben voor de nood, het verdriet en de pijn die de ander daarmee wordt aangedaan. En het is niet alleen iets van vroeger. Ook nu kom je het tegen. Srebrenica ligt nog niet ver achter ons. Het haten van andere mensen zelfs tot de dood erop volgt. Wat een leed veroorzaakt het op het moment zelf en in de jaren die erop volgen.

Daarom maakte het me ook gewoon verdrietig toen ik in de afgelopen week de tirades hoorde van Rita Verdonk en Geert Wilders richting het kabinet en Wouter Bos in het bijzonder. Zo erop gericht om te kwetsen. Totaal gespeend van enige vorm van inlevingsvermogen. Doden met woorden. Zo zijn mensen dus als God ze aan zichzelf overlaat. Arm volk dat zulke mensen kiest tot haar vertegenwoordigers.

In Zeemuziek wordt gerefereerd aan de goedheid van mensen, al worden er soms ook vraagtekens bij gezet. Dat kan ook haast niet anders als je schrijft over Auswitsch. Maar je zou willen dat de schrijfster de spa wat dieper in de grond had gezet. Want mensen zíjn niet goed van nature. Daar is echt een wonder voor nodig. Een Godswonder.