‘En, heb je al geroken of er verschil is, de ene of de andere kant?’ Ik knik. ‘Ja, vorige week al. Rechts ruik ik niks, links wel. Daar geurt het weer naar grond. Het maakt echt verschil hoor, dat organische spul.’

Een week eerder waren we te gast in het Bodemmuseum in Wageningen. Daar werden we ingewijd in de geheimen van allerlei grondsoorten. Duizenden bodemsamples zijn er geprepareerd en bijeen gebracht. Op die manier kan worden bepaald en vastgelegd hoe de opbouw van de bodem, waar ook ter wereld, eruit ziet. Saillant detail: De onderzoeker die ons rondleidde vertelde dat ze niet weten hoe het met het bodemleven was gesteld toen de monsters werden genomen. Daar was vroeger niet zoveel aandacht voor. ‘Nu is dat anders,’ wist hij.

Dat kun je wel zeggen ja. Sla willekeurig een vakblad open en je komt verhalen tegen over weerbaar telen of over bodembiologie. Er is steeds meer oog voor het feit dat kunstmest ook z’n nadelen kent. Stikstof is niet alleen meer goed, maar kan ook verstikkend werken. En de 16 mineralen waarvan we vroeger dachten dat planten er genoeg aan hadden blijken er veel te weinig. In de natuur stopt de teller niet bij 30.

En dan hebben we het nog niet eens over grondbewerking. Door het jaarlijks ploegen in combinatie met kunstmest krijgen steeds meer boeren te maken met bodemerosie. Gevolg is dat de grond sneller dichtslaat waardoor nog weer zwaarder materiaal het land op moet om de boel los te trekken. De remedie is groenbemesters zaaien en oppervlakkig woelen in plaats van ploegen. Maar zeg maar eens tegen een boer dat hij aan het eind van het seizoen z’n land niet mag ploegen… Hij is in staat om op het Malieveld te gaan demonstreren.

Bij ons is de kunstmest op z’n retour. Na een proefperiode op een locatie is nu ook de tweede kas aan de beurt met organische meststoffen. Tuin 3 wacht nog even af. Regelmatig pak ik een handje grond om te ruiken of er leven zit in de bodem. Het geeft een heel nieuwe dimensie aan het begrip ‘bij elkaar op de tuin neuzen.’