Het zal een ruime twee jaar geleden zijn dat mijn schoonvader me vroeg of ik wist hoe het zat met dat stikstofverhaal. Bouwvergunningen die niet konden worden afgegeven omdat er normen werden overschreden en afnemende biodiversiteit. Nu was ik op dat moment, net als de rest van Nederland, me aan het inlezen op het gebied van corona, dus ik moest hem het antwoord schuldig blijven. Je kan tenslotte maar op één gebied tegelijk expert zijn.

Gelukkig kennen we de coronavirussen inmiddels van schubdier tot vleermuis, dus we storten ons nu massaal op het stikstofverhaal, de boeren voorop. Dat snap ik, want zij zijn de gebeten hond. Je zal maar jarenlang van o.a. de Rabobank hebben gehoord dat schaalvergroting het antwoord is op alle vragen en daar naar hebben gehandeld. Dan zit je nu mooi in de shit. Zeker als je bedrijf grenst aan een Natura2000-postzegel, zoals sommigen al framend zeggen. Wat moet je?

Ik vind het altijd heerlijk om terug te gaan in de geschiedenis. Mijn broers en zussen worden er soms doodziek van als ik weer eens een verhaal begin over wat er vroeger volgens mij is gebeurd. Zeker als ze er zelf geen actieve herinnering meer aan hebben. Dan kan het dus net zo goed mijn fantasie zijn die met me op de loop gaat. Maar voor wat betreft de landbouw in Nederland is de geschiedenis redelijk goed gedocumenteerd.

Die geschiedenis laat zien dat het gemengd boerenbedrijf vroeger gemeengoed was. Dieren werden gehouden om schrale zandgronden te bemesten zodat daar gewassen konden groeien. Die kringloop bezorgde boeren geen vetpot en daarom was kunstmest een uitkomst. Vruchtbare grond zonder stront. En omdat wij steeds meer melk en vlees gingen consumeren draaide de kringloop om: Er werd voer voor beesten geteeld. Die leverden geld op, hun aantal nam toe met als gevolg een overschot aan mest en dus ammoniak. En dat kost dus weer plantensoorten in Nederland en brengt bouwprojecten in gevaar. Voilà, een Gordiaanse knoop.

Geloof me, discussies over corona waren een makkie.